|
Başbakanlık
(Hazine Müsteşarlığı)’tan:
BİREYSEL
EMEKLİLİK SİSTEMİ HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ
BÖLÜM
Amaç,
Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç ve
kapsam
MADDE 1 – (1) Bu
Yönetmeliğin amacı, kişilerin bireysel emeklilik sistemine girmesine,
emeklilik sözleşmesinin düzenlenmesinden sona ermesine kadar geçen süreçte
emeklilik sözleşmesine taraf olanların hak ve yükümlülüklerine ve bireysel
emeklilik sisteminin işleyişine ilişkin esas ve usulleri düzenlemektir.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu
Yönetmelik 28/3/2001 tarihli ve 4632 sayılı
Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununa dayanılarak
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 – (1) Bu
Yönetmelikte geçen;
a) Birikim: Devlet katkısı ve buna ilişkin getiriler
hariç, katılımcının bireysel emeklilik hesabında bulunan toplam tutarı,
b) Devlet katkısı: 4632 sayılı Kanunun ek 1 inci
maddesine göre Devlet tarafından katılımcının bireysel emeklilik hesabına
ödenen tutarı,
c) Devlet katkısı hesabı: Münhasıran devlet katkısı ve
getirilerinin izlendiği, katılımcının bireysel emeklilik hesabı
kapsamındaki alt hesabı,
ç) Emeklilik gözetim merkezi: Müsteşarlıkça emeklilik
gözetim merkezi olarak görevlendirilen tüzel kişiyi,
d) Emeklilik planı: Emeklilik sözleşmesinin uygulama
biçimini belirleyen teknik esasları,
e) Fon: Emeklilik yatırım fonunu,
f) Giriş bilgi formu: Bireysel emeklilik sisteminin
işleyişine ilişkin önemli hususlar hakkında katılımcıya veya sponsor kuruluşa bilgi vermek için hazırlanan ve içeriği
Müsteşarlıkça belirlenen formu,
g) Kanun: 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım
Sistemi Kanununu,
ğ) Katılımcı: Emeklilik sözleşmesine göre ad ve hesabına
şirket nezdinde bireysel emeklilik hesabı açılan fiil ehliyetine sahip
gerçek kişiyi,
h) Katkı payı: Emeklilik sözleşmesine göre şirkete
ödenen, giriş aidatı hariç, tasarrufa yönelik tutarı,
ı) Kurul: Sermaye Piyasası Kurulunu,
i) Müsteşarlık: Hazine Müsteşarlığını,
j) Sponsor kuruluş: Bir işveren grup emeklilik
sözleşmesine göre katılımcı adına katkı payı ödeyen tüzel kişiyi,
k) Şirket: 4632 sayılı Kanuna göre kurulmuş emeklilik
şirketini,
l) Teklif formu: Emeklilik planına, plan kapsamında
sunulan fonlara, yapılan kesintilere, katkı payı tutarına, emeklilik
sözleşmesinin taraflarına ve katılımcının yatırım tercihlerine ilişkin
hususlar ile benzeri bilgileri içeren formu
ifade eder.
İKİNCİ
BÖLÜM
Emeklilik
Sözleşmesi ve Bireysel Emeklilik Sistemine Giriş
Emeklilik
sözleşmesi ve tarafları
MADDE 4 – (1)
Emeklilik sözleşmesi, şirket nezdinde bireysel emeklilik hesabı açılması,
hesaba katkı payı ödenmesi, ödenen katkı paylarının tercih edilen fonlarda
yatırıma yönlendirilmesi ve hesapta biriken paraların hak sahiplerine
ödenmesine ilişkin esas ve usuller ile tarafların bu kapsamdaki diğer hak
ve yükümlülüklerini düzenleyen sözleşmedir. Emeklilik sözleşmesi bireysel
veya grup emeklilik sözleşmesi olarak yapılabilir. Grup emeklilik sözleşmesi,
gruba bağlı bireysel veya işveren grup emeklilik sözleşmesi olarak
düzenlenir.
(2) Bireysel emeklilik sözleşmesi, bireysel emeklilik
planına bağlı olarak düzenlenen ve şirket ile katılımcının taraf olarak yer
aldığı emeklilik sözleşmesidir.
(3) Gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesi, bir grup
emeklilik planına bağlı olarak düzenlenen ve şirket ile katılımcının taraf
olarak yer aldığı emeklilik sözleşmesidir.
(4) İşveren grup emeklilik sözleşmesi, bir istihdam
ilişkisine dayalı olarak veya katılımcı lehine bir sponsor
kuruluş ile şirket arasında imzalanan ve katılımcı adına sponsor kuruluş
tarafından katkı payı ödenen emeklilik sözleşmesidir.
Bilgilendirme,
teklif ve sözleşmenin düzenlenmesi
MADDE 5 – (1) Şirket,
bireysel emeklilik sistemine girmek isteyenlere, sisteme girme kararını
etkileyebilecek hususlar hakkında bilgi verir; dürüstlük ilkeleri
çerçevesinde, emeklilik sözleşmesinin müzakeresi ve düzenlenmesi sırasında
katılımcıya veya varsa sponsor kuruluşa sistemin
işleyişine ilişkin teknik konularda yardımcı olur, tarafların hak ve
yükümlülüklerine ilişkin gerekli her türlü bilgiyi sağlar, yanıltıcı her
türlü hâl ve davranıştan kaçınır.
(2) Şirket, kişinin emekliliğe yönelik beklentilerine, gelir
düzeyine ve yaşına uygun bir emeklilik planı teklifi sunar. Fon dağılımı
kişinin tercihine göre belirlenir. Herhangi bir tercihte bulunmayan
kişilerin birikimleri, portföy sınırlamaları
Kurulun görüşü alınarak Müsteşarlıkça belirlenen standart fonlarda yatırıma
yönlendirilir.
(3) Katılımcı, giriş bilgi formunu ve teklif formunu
usulüne uygun olarak doldurup imzalar. İmzalı formların birer örneği derhal
katılımcıya verilir. Şirket, teklif formunu ve giriş bilgi formunu
katılımcı bazında muhafaza eder.
(4) İşveren grup emeklilik sözleşmesinde, giriş bilgi
formu ve teklif formu sponsor kuruluş tarafından
doldurulup imzalanır; sponsor kuruluşça tüm katılımcılar için ortak bir fon
veya fon dağılımı belirlenebilir.
(5) Şirket, mesafeli satış yoluyla düzenlediği
sözleşmeler dahil tüm emeklilik sözleşmeleriyle
ilgili olarak mevzuatta belirtilen bilgilendirmenin usulüne uygun olarak
yapıldığını ispatla yükümlüdür.
(6) Emeklilik sözleşmesinin akdedilmesine aracılık
edecek kişilerin, geçerli bir bireysel emeklilik aracılığı lisansının
bulunması zorunludur.
Mesafeli
satış yoluyla sözleşme düzenlenmesi
MADDE 6 – (1)
İşveren grup emeklilik sözleşmesi hariç, emeklilik sözleşmesi, karşı
karşıya gelinmeksizin şirketin İnternet sitesi veya çağrı merkezi yahut
şirketçe yetkilendirilen çağrı merkezi aracılığıyla düzenlenebilir.
(2) Mesafeli satışta şirket, kişiyi 5 inci madde
hükümlerine uygun şekilde bilgilendirir ve uygun bir emeklilik planı
teklifi sunar. Katılımcı, emeklilik sözleşmesine, emeklilik planına ve
sisteme ilişkin gerekli bilgilerin kendisine verildiğini teyit ederek
teklifi çağrı merkezi veya elektronik imza aracılığıyla onaylar ve bu
şekilde emeklilik sözleşmesi akdedilmiş olur. Onay işlemi gerçekleşmemiş
tekliflere dayanılarak düzenlenen sözleşmeler yürürlüğe girmez ve şirketçe
bunlar için hiçbir tahsilat yapılamaz. Şirket,
onay işlemini müteakip beş iş günü içinde giriş bilgi formunu ve teklif
formunu katılımcının tercihi doğrultusunda tanımlı elektronik posta
adresine veya faksına yahut posta adresine gönderir.
(3) Müsteşarlıkça uygun görülmeyen emeklilik planları ve
fonlar mesafeli satışa konu edilemez.
Sözleşmenin
yürürlüğe girmesi ve cayma hakkı
MADDE 7 – (1)
Emeklilik sözleşmesi, şirket tarafından reddedilmediği takdirde, varsa blokaj süresinin tamamlanmasını müteakip, katkı payı
olarak yapılan ilk ödemenin şirket hesaplarına nakden intikal ettiği
tarihte yürürlüğe girer. Teklifin şirket tarafından reddedilmesi halinde,
verilen ödeme talimatları iptal ettirilir ve varsa yapılan tüm ödemeler
hiçbir kesinti yapılmadan beş iş günü içinde ödeyene iade edilir.
(2) Katılımcı, teklif formunun imzalanmasını veya
teklifin onaylanmasını müteakip altmış gün içinde cayma hakkına sahiptir.
Cayma halinde durum, katılımcı tarafından şirketin çağrı merkezine veya
faksla yahut postayla şirkete bildirilir. Cayma bildiriminin şirkete
ulaşmasını müteakip verilen ödeme talimatları iptal ettirilir ve yapılan
tüm ödemeler, fon toplam gider kesintisi haricinde hiçbir kesinti
yapılmadan, varsa yatırım gelirleriyle birlikte on iş günü içinde ödeyene
iade edilir.
(3) Katılımcının sisteme giriş tarihi, yürürlükte
bulunan sözleşmeleri arasında, sisteme giriş tarihi açısından en eski
tarihli sözleşme dikkate alınarak belirlenir. İşveren grup emeklilik
sözleşmesinde, gruba sonradan dahil olan ve başka
bir emeklilik sözleşmesi bulunmayan katılımcının sisteme giriş tarihi,
ilgili grup emeklilik planına göre katılımcı ad ve hesabına katkı payı
olarak yapılan ilk ödemenin şirket hesaplarına nakden intikal ettiği
tarihtir.
(4) Şirket, emeklilik sözleşmesini, sözleşmenin
yürürlüğe girdiği tarihten itibaren on iş günü içinde katılımcının veya
varsa sponsor kuruluşun tercihi doğrultusunda
elektronik ortamda veya matbu halde katılımcıya yahut varsa sponsor
kuruluşa gönderir. İşveren grup emeklilik sözleşmesinde şirket, işveren
grup emeklilik sertifikasını, sertifikanın yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren on iş günü içinde sponsor kuruluşun
tercihi doğrultusunda elektronik ortamda veya matbu halde katılımcıya
gönderir. İşveren grup emeklilik sertifikası, grup emeklilik planının genel
esasları ile sistemin işleyişine ilişkin temel bilgileri içerir. Şirket,
emeklilik sözleşmesinin ve işveren grup emeklilik sertifikasının belirtilen
süre içinde ve usulüne uygun olarak gönderildiğini ispatla yükümlüdür.
Emeklilik
planı
MADDE 8 – (1)
Emeklilik planı, plan kapsamında katılımcıya sunulan fonlara, giriş
aidatına, yönetim gider kesintilerine ve fon toplam gider kesintilerine
dair bilgileri, bunlara ilişkin hesaplamaları ve emeklilik sözleşmesinin
uygulanmasına dair diğer teknik esasları içerir. Emeklilik planı, bireysel
emeklilik planı veya grup emeklilik planı olarak düzenlenebilir.
(2) Müsteşarlık, emeklilik planında mevzuata aykırı
bulunan veya katılımcının ve varsa sponsor
kuruluşun hak ve menfaatlerinin korunması açısından uygulanmasında sakınca
görülen hususların değiştirilmesini isteyebilir; emeklilik planına ek
olarak, harcama ve kârlılık analizleri ile benzeri diğer bilgilerin
Müsteşarlığa gönderilmesini talep edebilir.
(3) Emeklilik planları emeklilik gözetim merkezi
nezdinde işletilen elektronik plan tanımlama (e-plan) sisteminde kayıt
altına alınır.
Katkı
payının yatırıma yönlendirilmesi
MADDE 9 – (1) Katkı
payı, şirket hesaplarına nakden intikalini takip eden en geç ikinci iş
gününde katılımcı veya varsa sponsor kuruluş
tarafından belirlenen fonlar için gerekli talimatlar verilerek yatırıma
yönlendirilir.
(2) Şirket hesaplarına intikal etmekle birlikte, kime
ait olduğu tespit edilemeyen ödemeler, intikal tarihini müteakip iki iş
günü içinde kaynağına iade edilir.
ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM
Emeklilik
Sözleşmesi Taraflarının Hakları ve Yükümlülükleri
Fon
dağılımı değişikliği
MADDE 10 – (1)
Bireysel emeklilik hesabındaki birikimin ve ödenen katkı paylarının fonlar
arasındaki dağılım oranları veya tutarları, bir yılda azami altı kez
değiştirilebilir. Bu yöndeki değişiklik talebi, şirkete yazılı olarak veya
şirketin çağrı merkezinden yahut şirketin internet sitesinde katılımcı
adına oluşturulan güvenli sayfadan yapılır. Şirket değişiklik talebini,
talebin ulaştığı tarihi müteakip iki iş günü içinde gerekli talimatları
vermek suretiyle gerçekleştirir.
(2) Şirket, fon dağılımı değişikliği işleminde, alışı
yapılacak fonların alım talimatı tarihlerini, satışı yapılacak fonların
nakde dönüştürülme sürelerini dikkate alarak belirler. Şirket, katkı
paylarının fonlar arasında paylaştırılması sırasında ortaya çıkan artık
değeri en aza indirmek üzere gerekli tedbirleri alır.
Emeklilik
planı değişikliği
MADDE 11 – (1)
Emeklilik planı bir yılda azami dört kez değiştirilebilir. Bu yöndeki değişiklik
talebi, şirkete yazılı olarak veya şirketin çağrı merkezinden yahut
şirketin internet sitesinde katılımcı adına oluşturulan güvenli sayfadan
yapılır. Şirketin uygun görmesi halinde yeni emeklilik planına, plan
değişiklik talebinin şirkete ulaşmasını müteakip on iş günü içinde geçiş
yapılır ve tadil edilen emeklilik sözleşmesi on iş günü içinde katılımcıya
veya varsa sponsor kuruluşa, tercihleri
doğrultusunda elektronik ortamda veya matbu halde gönderilir. İşveren grup
emeklilik sözleşmesinde ise gruba dahil olan
katılımcılara tadil edilen işveren grup emeklilik sertifikası gönderilir.
Birikimin
aktarımı
MADDE 12 – (1) Bir
şirketle, başka şirketten aktarımla düzenlenenler hariç, akdedilmiş bir
emeklilik sözleşmesi kapsamındaki birikimin başka bir şirkete
aktarılabilmesi için sözleşmenin, yürürlük tarihinden itibaren en az iki
yıl süreyle şirkette kalması gerekir. Başka şirketten aktarımla düzenlenmiş
sözleşmenin tekrar aktarıma konu olabilmesi için ise ilgili şirkette en az
bir yıl kalması gerekir. Aktarım, birikimin ve devlet katkısı hesabına
ilişkin tutarın tamamını kapsayacak şekilde yapılır. 19 uncu maddeye göre
yapılan transfer yoluyla aktarımlarda bu fıkra hükmü uygulanmaz.
(2) Aktarım talebi, 13 üncü madde hükümlerine göre
katılımcı veya sponsor kuruluş tarafından yapılır.
(3) Şirket, aktarım amacıyla kendisine başvuruda bulunan
katılımcının veya sponsor kuruluşun tanımlı elektronik
posta adresine veya faksına, bunlar yoksa posta adresine beş iş günü içinde
hesap özetini, aktarım bilgi formunu ve aktarım talep formunu gönderir.
Şirket, isteyen katılımcının veya sponsor
kuruluşun hesap özetini, aktarım bilgi formunu ve aktarım talep formunu,
şirketin internet sitesinde kendi adına oluşturulan güvenli sayfadan
alabilmesi için gerekli düzenlemeyi yapar. Katılımcı veya sponsor kuruluş, hesap özetiyle birlikte aktarım
yapılacak şirkete başvurur. Aktarım yapılacak şirket, talebi uygun bulması
halinde bir plan önerir ve planda öngörülen kesintilere ilişkin bilgi
verir. Katılımcı veya sponsor kuruluş, ilgili
planı tercih etmesi durumunda, aktarım işlemi için düzenlenmiş teklif
formunu doldurarak imzalar.
(4) Katılımcı veya sponsor
kuruluş imzaladığı aktarım talep formunu faks veya posta ile aktarım
yapacak şirkete gönderir. Katılımcının hesabına henüz intikal etmemiş
devlet katkısı bulunması halinde, bu tutarlara ilişkin olarak bireysel
emeklilik sisteminde devlet katkısı hakkındaki mevzuat hükümleri uygulanır.
Aktarım talep formunun şirkete ulaştığı tarihten itibaren on iş günü içinde
birikim, devlet katkısı hesabına ilişkin tutarlarla birlikte aktarım
yapılacak şirkete aktarılır. Katılımcının bireysel emeklilik hesabına
ilişkin bilgi ve belgeler eş zamanlı olarak elektronik ortamda aktarım
yapılacak şirkete gönderilir. Katılımcıya ait gerekli bilgilerin eksiksiz
olarak ve uygun şekilde aktarılmasından aktarım yapacak şirket sorumludur.
Şirket, satışı yapılacak fonların nakde dönüştürülme sürelerini dikkate
alarak aktarım işlemini süresi içinde tamamlamak üzere gerekli tedbirleri
alır.
(5) Aktarım yapılan şirketteki emeklilik sözleşmesi,
birikimin aktarıldığı tarihte yürürlüğe girer ve yürürlüğü müteakip on iş
günü içinde yeni emeklilik sözleşmesi katılımcının veya varsa sponsor kuruluşun tercihi doğrultusunda tanımlı
elektronik posta adresine, faksına veya posta adresine gönderilir. Yeni
emeklilik sözleşmesi için giriş aidatı alınmaz. Katılımcının bireysel
emeklilik sistemine giriş tarihinden kaynaklanan süreye ilişkin hakları ile
varsa hak kazanma sürelerine ilişkin hakları aktarım yapılan şirkette aynen
korunur.
(6) Şirket, aktarım talep formunun kendisine ulaşmasını
müteakip iki iş günü içinde hesap özetinin bir örneğini elektronik veri
olarak emeklilik gözetim merkezine gönderir. Katılımcıların aktarım
sürecinde doğru bilgilendirildiğini ve katılımcıların bilinçli tercih
yaptığını teyit etmek amacıyla emeklilik gözetim merkezi tarafından kontrol
aramaları yapılabilir. Bu aramaların sonuçları emeklilik gözetim merkezi
tarafından Müsteşarlığa raporlanır.
Hakların
kullanımı
MADDE 13 – (1)
Bireysel emeklilik sözleşmesinde ve gruba bağlı bireysel emeklilik
sözleşmesinde, sözleşmeden doğan haklar kural olarak katılımcı tarafından
kullanılır. Bu sözleşmelerde, sistemden ayrılma ve emeklilik hakkı hariç
diğer hakların katılımcı ad ve hesabına katkı payı ödeyen kişiler
tarafından kullanılması kararlaştırılabilir.
(2) İşveren grup emeklilik sözleşmesinde, fon dağılımı
değişikliği, emeklilik planı değişikliği ve birikimin aktarımı hakları, 18
inci maddeye göre belirlenen hak kazanma süresi sonuna kadar kural olarak sponsor kuruluş tarafından kullanılır. Emeklilik
sözleşmesinde belirtilmesi koşuluyla, sponsor
kuruluş, fon dağılımı değişikliği hakkının kullanımını katılımcıya
devredebilir. Katılımcının kabul etmesi durumunda, bu fıkrada belirtilen
haklar, hak kazanma süresi tamamlandıktan sonra da sponsor
kuruluş tarafından kullanılabilir.
Katkı
payının değiştirilmesi ve ödemeye ara verme
MADDE 14 – (1)
Emeklilik sözleşmesi süresi içinde katkı payı tutarı ve ödeme dönemi
değiştirilebilir.
(2) Emeklilik sözleşmesine göre ödenmesi öngörülen katkı
paylarının vadesinde ödenmesi esastır. Ancak, emeklilik sözleşmesi süresi
içinde katkı payı ödenmesine ara verilebilir. Vadesinde ödenmeyen katkı
payının ödeme tarihini müteakip üç ay içinde, ilgili hesaba herhangi bir
ödeme yapılmaması durumunda, ilgili sözleşmede ödemeye ara verildiği kabul
edilir. Bu hüküm, bu Yönetmeliğin yürürlük tarihinden sonraki dönemlere ait
katkı payları için uygulanır.
Sistemden
ayrılma
MADDE 15 – (1)
Emeklilik sözleşmesini emekliliğe hak kazanmadan sona erdirmesi halinde
katılımcı, sona erdirilen sözleşme bakımından bireysel emeklilik sistemine
giriş tarihinden kaynaklanan süreye ilişkin haklarını kaybeder.
(2) Şirket, ayrılma amacı ile yapılan başvurunun
kendisine ulaştığı tarihten itibaren beş iş günü içinde, ayrılma bilgi ve
talep formu ile hesap özetini katılımcının tanımlı elektronik posta
adresine veya faksına, bunlar yoksa posta adresine gönderir. Şirket,
isteyen katılımcının ayrılma bilgi ve talep formu ile hesap özetini
şirketin internet sitesinde kendi adına oluşturulan güvenli sayfadan
alabilmesi için gerekli düzenlemeyi yapar. Katılımcının, ayrılma talep formunu
imzalayarak faks veya posta ile şirkete göndermesi halinde, bireysel
emeklilik hesabındaki birikim ve devlet katkısı hesabındaki varsa hak
kazanılan tutarlar, formun şirkete ulaştığı tarihten itibaren yirmi iş günü
içinde katılımcının belirttiği hesaba ödenir.
(3) Katılımcının maluliyet hali nedeniyle sistemden
ayrılma talebinde bulunabilmesi için sosyal güvenlik mevzuatına göre
maluliyet gelirine hak kazandığına dair belgeyi veya sosyal güvenlik
mevzuatında belirlenen koşullara göre maluliyet halinin oluştuğunu
gösteren, resmi sağlık kuruluşlarından alınmış bir belgeyi şirkete vermesi
gerekir. Maluliyet halinin her durumda emeklilik sözleşmesi yürürlüğe
girdikten sonra oluşmuş olması şarttır.
(4) Katılımcının vefat etmesi halinde birikimleri ve
varsa hak kazanılan devlet katkısı ve getirileri, 22/11/2001
tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla
varsa emeklilik sözleşmesinde belirtilen lehdarlara
veya kanunî mirasçılarına ödenir.
(5) Bu madde kapsamında yapılacak işlemlerde,
katılımcının devlet katkısı hesabındaki hak kazanılmayan tutarlara ve varsa
katılımcının hesabına henüz intikal etmemiş devlet katkısına ilişkin olarak
bireysel emeklilik sisteminde devlet katkısı hakkındaki mevzuat hükümleri
uygulanır.
Emekliliğe
hak kazanma ve birikimin ödenmesi
MADDE 16 – (1)
Katılımcı, bireysel emeklilik sistemine giriş tarihinden itibaren en az on
yıl sistemde bulunmak koşuluyla 56 yaşını tamamladıktan sonra emekliliğe
hak kazanır.
(2) Emekliliğe hak kazanan ve bireysel emeklilik
hesabındaki birikimini almak isteyen katılımcı, toplu para, programlı geri
ödeme ya da yıllık gelir sigortası seçeneklerinden birini seçebilir veya
hesabındaki tutarı belirtilen seçenekler arasında paylaştırabilir. Şirket,
katılımcının faks veya posta aracılığıyla şirkete ilettiği yazılı tercihi
doğrultusunda işlem yapar.
(3) Şirket, emekliliğe hak kazanan ve birikimini almak
için başvuran katılımcıyı emeklilik seçenekleri hakkında bilgilendirir ve
emeklilik bilgi formunu ve hesap özetini, katılımcının tanımlı elektronik
posta adresine veya faksına, bunlar yoksa posta adresine beş iş günü içinde
gönderir. Emeklilik bilgi formu, sistemde kalma ve emekli olma
seçeneklerine ilişkin bilgiler ile örnek mali projeksiyonları
içerir; formda katılımcının sistemden emeklilik hakkını kullanabilmesi için
tüm sözleşmelerine ilişkin hesaplarını birleştirmesi gerektiği belirtilir.
(4) Şirket, emeklilik seçenekleri konusunda
bilgilendirdiği katılımcının, birikiminin ve devlet katkısı hesabındaki
tutarların tamamının kendisine ödenmesini talep etmesi halinde, bu talebi,
talebin şirkete ulaşmasından itibaren on iş günü içinde yerine getirir.
Katılımcının hesabına henüz intikal etmemiş devlet katkısı bulunması
halinde, bu tutarlara ilişkin olarak bireysel emeklilik sisteminde devlet
katkısı hakkındaki mevzuat hükümleri uygulanır.
(5) Birikimini ve devlet katkısı hesabındaki tutarları
programlı geri ödeme yoluyla almak isteyen katılımcı, hazırlanacak bir
program çerçevesinde hesabından kendisine aylık, üç aylık, altı aylık veya
yıllık dönemlerde düzenli ödeme yapılmasını talep edebilir. Bu şekilde
belirlenen ödeme dönemleri veya ödeme tutarları yılda en fazla iki kez değiştirilebilir.
Katılımcının hesabında kalan tutarın tamamını istediği anda alma hakkı
saklıdır. Birikimini bu şekilde almaya başlayan katılımcı, ilgili bireysel
emeklilik hesabına katkı payı ödeyemez. Ancak katılımcı, hesabında kalan
tutar için fon dağılımını değiştirebilir ve başka bir şirkete aktarım
hakkını kullanabilir.
(6) Katılımcının aynı veya farklı şirkette birden fazla
emeklilik sözleşmesi bulunması halinde, katılımcının sisteme giriş tarihi,
yürürlükte bulunan sözleşmeleri arasından sisteme giriş tarihi açısından en
eski tarihli sözleşme dikkate alınarak belirlenir. Bu durumda katılımcının
tüm sözleşmelerinden emekliliğe hak kazanması için en az birinden bu hakkı
kazanması ve hesaplarını birleştirmesi gerekir.
(7) Birden fazla emeklilik sözleşmesi bulunan katılımcı,
emeklilik hakkını elde ettiği tarih itibarıyla yürürlükte bulunan
sözleşmelerinin bulunduğu şirketlerden birine talepte bulunarak ve diğer
sözleşmelerine ilişkin hesaplarını talepte bulunduğu şirketteki
sözleşmesine ilişkin hesapları ile birleştirmek suretiyle emeklilik hakkını
kullanır. Bu şekilde yapılan hesap birleştirme işlemlerinde 12 nci maddede belirtilen şirkette kalma süresine ilişkin
kısıtlamalar uygulanmaz. Başvurunun yapıldığı şirket, katılımcının hesap
birleştirme işlemlerini, katılımcının diğer şirketlerdeki hesaplarına
ilişkin olarak emeklilik gözetim merkezinden alacağı bilgiye göre yürütür.
(8) Emeklilik hakkını kullanan katılımcının, başka bir
şirketten aktarımla düzenlenenler hariç, yeni bir emeklilik sözleşmesi
akdetmesi durumunda, bu sözleşmeden emeklilik hakkını kullanabilmesi için
yeni sözleşmenin en az on yıl sistemde bulunması gerekir.
DÖRDÜNCÜ
BÖLÜM
Grup
Emeklilik
Katkı
paylarının takip edileceği hesaplar
MADDE 17 – (1)
Sponsor kuruluş tarafından bir işveren grup emeklilik sözleşmesine
dayanarak çalışanlarının ad ve hesabına ödenen katkı payları ile bunların
getirileri, işveren grup emeklilik sözleşmesine bağlı olarak açılan
katılımcılara ait bireysel emeklilik hesaplarında takip edilir. Dernek,
vakıf, sandık veya tüzel kişiliği haiz bir meslek kuruluşu tarafından
üyeleri hesabına ödenen katkı payları da işveren grup emeklilik sözleşmesi
kapsamında değerlendirilir. Katılımcının ödediği katkı payları ile bunların
getirileri, gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesine göre açılan
bireysel emeklilik hesabında takip edilir.
(2) İşveren sıfatıyla yalnızca işveren grup emeklilik
sözleşmesi kapsamında katkı payı ödemesi yapılabilir.
(3) Sponsor kuruluşu olmayan bir grup emeklilik planına dahil olan katılımcı tarafından ödenen katkı payları ile
bunların getirileri, gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesine göre
açılan bireysel emeklilik hesabında takip edilir.
Hak kazanma
süresi ve hak kazanılan birikim
MADDE 18 – (1) Hak
kazanma süresi, sponsor kuruluş tarafından ödenen
katkı payları ile bunların getirilerinin tamamına veya bir kısmına
katılımcı tarafından hak kazanılması için işveren grup emeklilik
sözleşmesinde belirlenen süredir. Bu süre bir yıldan az yedi yıldan fazla
olamaz.
(2) İşveren grup emeklilik sözleşmesinde, yıllara göre
uygulanacak hak kazanma oranları ek-1’deki tabloya uygun olarak belirlenir.
(3) Sponsor kuruluş tarafından bu kuruluştaki işine
haklı nedenle fesih haricinde son verilmesi veya katılımcının 22/5/2003
tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununa göre haklı nedenle işinden ayrılması
veya maluliyet gibi zorunlu nedenlerle işinden ayrılması yahut sponsor kuruluşun aktarım durumu hariç işveren grup
emeklilik sözleşmesini feshetmesi veya iflas yahut konkordato ilan etmesi
halinde katılımcı, sponsor kuruluş tarafından kendi ad ve hesabına ödenen
katkı payları ile bunların getirilerinin tümüne, hak kazanma süresinin
tamamlanmasını beklemeksizin hak kazanır. Katılımcının vefatı halinde bu
şekildeki birikim, hak kazanma süresinin tamamlanmasını beklemeksizin 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu
hükümleri saklı kalmak kaydıyla varsa emeklilik sözleşmesinde belirtilen lehdarlara veya kanunî mirasçılarına ödenir.
Hak
kazanılan birikimin transfer yoluyla aktarılması ve ödenmesi
MADDE 19 – (1)
Emeklilik sözleşmesinde belirtilen hak kazanma süresi tamamlandıktan sonra,
işveren grup emeklilik sözleşmesi kapsamında sponsor
kuruluş tarafından katılımcı adına katkı payı ödemesi yapılmaya devam
edildiği süre zarfında, hesabında bulunan birikim katılımcının bu sözleşmeye
bağlı hesabında kalır.
(2) Hak kazanma süresi tamamlandıktan sonra, sponsor kuruluş tarafından katılımcı adına katkı payı
ödenmesine son verilmesi halinde bu birikim katılımcının hesabında kalmaya
devam eder veya yazılı talebi doğrultusunda katılımcının aynı veya başka
bir şirkette yürürlükte olan veya yeni düzenlenen bireysel veya gruba bağlı
bireysel emeklilik sözleşmesine transfer yoluyla aktarılabilir. Transfer
yoluyla aktarım işlemlerinde, birikimle birlikte sistemde geçirilen süre
bilgisi de ilgili şirkete iletilir. Katılımcının sistemden ayrılmak
istemesi halinde bu şekildeki birikim kendisine ödenir.
(3) Katılımcının hak kazanma süresi tamamlanmadan sponsor kuruluştaki işinden ayrılması durumunda, sponsor
kuruluş tarafından katılımcı ad ve hesabına ödenen katkı payları ve
bunların getirilerinden 18 inci maddeye göre katılımcının hak ettiği tutar,
katılımcının aynı veya başka bir emeklilik şirketinde mevcut bulunan veya
yeni düzenlenen bireysel veya gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesine transfer
yoluyla aktarılabilir yahut doğrudan katılımcıya ödenir. Katılımcı istediği
takdirde, ilgili grup emeklilik planı çerçevesinde katkı payı ödediği gruba
bağlı bireysel emeklilik sözleşmesini devam ettirebilir.
(4) 18 inci maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen
sebepler haricinde herhangi bir sebeple işten ayrılma veya grup emeklilik
planından çıkarılma durumunda, katılımcı tarafından hak kazanılmayan
tutarlar, sponsor kuruluşa ödenir.
BEŞİNCİ
BÖLÜM
Kesintiler
Giriş
aidatı
MADDE 20 – (1)
Katılımcının, bireysel emeklilik sistemine ilk defa katılması sırasında
veya farklı bir şirkette ilk defa emeklilik sözleşmesi akdetmesi halinde,
katılımcıdan veya sponsor kuruluştan, teklifin
imzalandığı veya mesafeli satışta teklifin onaylandığı tarihte geçerli
aylık brüt asgari ücret tutarı dikkate alınarak bu maddede belirtilen
esaslar dahilinde giriş aidatı alınabilir.
(2) Giriş aidatı peşin ya da aktarım veya sistemden
çıkış tarihine ertelenmiş olarak tahsil edilebilir. Giriş aidatının peşin
olarak alınan kısmı, teklifin imzalandığı veya onaylandığı tarihte geçerli
aylık brüt asgari ücretin yüzde onunu aşamaz. Peşin ve ertelenmiş olarak
alınan giriş aidatlarının toplamı teklifin imzalandığı veya onaylandığı
tarihte geçerli aylık brüt asgari ücretin;
a) Sözleşmenin yürürlük tarihinden itibaren üç yıl
içinde şirketten ayrılanlar için yüzde yetmiş beşini,
b) Sözleşmenin yürürlük tarihinden itibaren üç yılını
dolduran sözleşmelerden altı yıldan önce şirketten ayrılanlar için yüzde
ellisini,
c) Sözleşmenin yürürlük tarihinden itibaren altı yılını
dolduran sözleşmelerden on yıldan önce şirketten ayrılanlar için yüzde
yirmi beşini
aşamaz.
(3) Emeklilik sözleşmesinin yürürlük tarihinden itibaren
onuncu yılını dolduranlardan, ölüm veya maluliyet nedeniyle yahut emeklilik
hakkını kullanarak ayrılanlardan ertelenmiş şekildeki giriş aidatı tahsil
edilemez.
(4) Giriş aidatı, katkı paylarından ayrı olarak takip ve
tahsil edilir. Ancak katılımcının sistemden ayrılması veya başka bir
şirkete aktarım talebinde bulunması durumunda şirket, varsa ertelenmiş
giriş aidatını katılımcının bireysel emeklilik hesabındaki birikiminden
indirebilir.
(5) Katılımcının aynı şirkette birden fazla bireysel
emeklilik sözleşmesi veya gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesi
bulunması halinde, bu sözleşmelerden sadece ilki için giriş aidatı
alınabilir.
(6) Katılımcının, teklifin imzalandığı veya onaylandığı
tarihten sonra cayma hakkını kullanarak sözleşmeyi sonlandırması halinde
varsa tahsil edilmiş giriş aidatı iade edilir.
Yönetim
gider kesintisi
MADDE 21 – (1)
Bireysel emeklilik hesabına ödenen katkı payları üzerinden azami yüzde iki
oranında yönetim gider kesintisi alınabilir. Ayrıca, 14 üncü maddeye göre
ödemeye ara verilmesi halinde ara verme süresi boyunca katılımcının
birikiminden, ara verilen her tam ay için iki Türk Lirasını aşmayacak
şekilde ek yönetim gideri kesintisi alınabilir.
(2) 14 üncü madde kapsamında bir yıldan fazla ödemeye
ara verme durumunda, bireysel emeklilik hesabına ilişkin olarak emeklilik
gözetim merkezine şirket tarafından ödenen sabit giderler, emeklilik
planında belirtilmek kaydıyla katılımcının bireysel emeklilik hesabındaki
birikiminden indirilebilir.
(3) Bu maddeye göre birikimden alınacak kesintilerin
hesaptaki birikimin sıfır Türk Lirasının altına düşmesine yol açacağı durumlarda,
bu kesintinin, birikimin bu tutarın altına düşmesine yol açacak kısmı
tahsil edilmez.
Fon toplam
gider kesintisi ve performans kesintisi
MADDE 22 – (1) Fona
ilişkin giderlerin karşılanması için fondan gider kesintisi yapılabilir. Bu
kapsamda yapılacak toplam kesinti, fon işletim giderine ilişkin kesinti dahil, ek-2’de fon grubu bazında belirtilen azami
oranları aşmayacak şekilde fon içtüzüğünde belirlenir. Fon içtüzüğünde
belirlenen günlük kesinti oranına karşılık gelen yıllık oranın aşılıp
aşılmadığı şirket tarafından her takvim yılı sonunda kontrol edilir. Bu
kontrol, fon içtüzüğünde yer alan yıllık kesinti oranı ve o yıl için
hesaplanan günlük ortalama fon net varlık değerine göre yapılır. Şirket
tarafından her dönem sonunda yapılan kontrolde fon içtüzüğünde belirlenen
oranların aşıldığının tespiti halinde, aşan tutar ilgili dönemi takip eden
beş iş günü içinde şirketçe fona iade edilir.
(2) Ek-2’deki tabloya göre II. ve III. grupta bulunan
fon türleri için, karşılaştırma ölçütünün üzerindeki getiri üzerinden
performans kesintisi yapılabilir. Bu kesintiyi uygulamak isteyen
şirketlerin, gerekli operasyon alt yapısını kurmuş olmaları gerekir. Bu
kesintinin uygulanmasına ilişkin esas ve usuller Müsteşarlığın uygun görüşü
alınarak Kurulca belirlenir.
(3) Emeklilik sözleşmesine, performans kesintisi ve fon
toplam gider kesintisi azami oranlarında değişen koşullara göre
Müsteşarlıkça yapılabilecek değişikliğin, değişiklik oranını aşmamak üzere
sözleşmede belirtilen kesinti oranlarına yansıtılabileceğine ilişkin hüküm
konulabilir.
ALTINCI
BÖLÜM
Diğer
Hükümler
Katılımcıya
verilecek bilgi, belge ve formlar
MADDE 23 – (1) Giriş
aidatı, yönetim gider kesintileri, fon toplam gider kesintileri ve bunların
uygulanma şekli teklif formunda ve emeklilik sözleşmesinde açıkça
belirtilir.
(2) Şirket, emekliliğe hak kazanılmadan asgari iki yıl
önce, birikiminin mali piyasalardaki risklerden daha az etkilenmesini
sağlamak amacıyla katılımcının düşük risk düzeyine sahip fonlara geçişini
sağlamak üzere katılımcıya öneride bulunur. Öneri katılımcının tanımlı
elektronik posta adresine veya faksına, bunlar yoksa posta adresine gönderilir.
(3) Sponsor kuruluşun ödemesi gereken bir katkı payını
ödeme tarihinden itibaren otuz gün içinde ödememesi halinde, bu durum
şirket tarafından, katılımcının tanımlı elektronik posta adresine veya
faksına, bunlar yoksa posta adresine beş iş günü içinde bildirilir.
(4) Şirket her hesap dönemini müteakip on iş günü içinde
hesap bildirim cetveli ile birlikte emeklilik planında yer alan
parametrelerdeki ve mevzuattaki önemli değişikliklere ilişkin bilgi notunu
katılımcının tanımlı elektronik posta adresine veya faksına, bunlar yoksa
posta adresine gönderir.
(5) Katılımcıların fon tercihlerini bilinçli bir şekilde
yapabilmesini teminen şirket, takvim yılının her
üç aylık döneminde elektronik postayla ve kendi İnternet sitesi
aracılığıyla katılımcılara bilgilendirme yapar. Bu bilgilendirmede asgari
olarak; yatırım araçlarına ilişkin genel bilgilere, finansal piyasalardaki
güncel gelişmelere, sunulan fonlara ilişkin yatırım ve performans
bilgilerine, katılımcıların maruz kalabileceği yatırım riskine ve diğer
finansal risklere ilişkin konulara yer verilir.
(6) Müsteşarlık, bu Yönetmelikte belirtilen bilgi, belge
ve formların şekil ve içeriğini, gönderilme süreleri ile şeklini ve
hesaplama dönemlerini değiştirmeye, gerekli gördüğü hallerde bunlara ek
olarak yeni bilgi, belge ve formlar istemeye yetkilidir.
Sözleşmelerin
numaralandırılması
MADDE 24 – (1)
Katılımcı, bireysel emeklilik sisteminde Müsteşarlıkça belirlenen esaslar dahilinde tanımlanır. Her bir emeklilik sözleşmesi,
Müsteşarlığın belirlediği esaslara göre verilmiş olan numarayı alır. Bu
numara sözleşme yürürlükte kaldığı sürece sabit kalır ve aktarım olması
durumunda önceki sözleşme numarası olarak aktarım yapılan şirket tarafından
saklanır.
Kayıtların
saklanması
MADDE 25 – (1)
Katılımcının, fon dağılımı değişikliği, emeklilik planı değişikliği,
birikimin aktarımı, yatırım tercihinin yönlendirilmesi ve benzeri işlemler
ile ilgili olarak şirketin çağrı merkezini veya İnternet sitesini kullanarak
yaptığı tüm işlemler dahil olmak üzere verdiği
talimatlar şirket tarafından en az beş yıl süreyle saklanır.
Fon
paylarına ilişkin tedbirler
MADDE 26 – (1)
Katılımcının sistemde bulunduğu ay sayısı ile haciz, rehin veya iflas
tarihinde geçerli brüt asgari ücret tutarının çarpımına karşılık gelen
birikim tutarının üzerindeki tutar nafaka borcu alacaklılarının hakkı saklı
kalmak kaydıyla haczedilebilir, rehnedilebilir ve
iflas masasına dahil edilebilir. Emekliliğe hak
kazanan katılımcının bireysel emeklilik hesabındaki birikimi ile yaptırdığı
yıllık gelir sigortası çerçevesinde kendisine maaş bağlanması veya
programlı geri ödeme çerçevesinde düzenli ödeme yapılması halinde, bu
şekildeki ödemelerin aylık ödemeye isabet eden miktarının aylık brüt asgari
ücret tutarının üzerinde kalan kısmı nafaka borcu alacaklılarının hakkı
saklı kalmak kaydıyla haczedilebilir, rehnedilebilir,
iflas masasına dahil edilebilir.
(2) Katılımcı olan borçlunun aynı şirkette veya farklı
şirketlerde birden çok bireysel emeklilik hesabı olması halinde,
haczedilemeyecek tutar, tüm hesaplardaki toplam tutar üzerinden hesaplanır.
(3) Haciz bildiriminin yapılması üzerine şirket
katılımcının mevcut birikimi üzerinden ve bu maddede belirtilen hükümlere
göre hesaplanan haczedilemeyecek kısım düşüldükten sonra bakiyeyi, alacağa
karşılık gelen kısmına kadar olmak üzere, derhal öder.
(4) Birinci ve üçüncü fıkra uyarınca yapılan işlemler
şirketçe emeklilik gözetim merkezine bildirilir. Emeklilik gözetim merkezi,
bildirilen işlemleri katılımcı bazında kaydeder.
(5) İşveren grup emeklilik sözleşmesine bağlı olarak
açılan bireysel emeklilik hesaplarına uygulanacak hacizlerde, emeklilik
sözleşmesine hak kazanma süresi koşulunun konulmuş olması halinde, hak
kazanma süresi sonunda katılımcının hak kazandığı birikim tutarı bu
hesaplamaya dahil edilir.
(6) Bu maddede geçen hacze ilişkin hükümler rehin, iflas
ve ihtiyati haciz durumunda da kıyasen uygulanır. Haciz uygulamasında,
alacaklar ve üçüncü şahıslar elinde haczedilen mallara dair 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu ve
ilgili mevzuat hükümlerine göre işlem yapılır.
(7) Devlet katkısı ve getirileri haczedilemez, rehnedilemez, iflas masasına dâhil edilemez.
Yürürlükten
kaldırılan yönetmelik
MADDE 27 – (1) 9/4/2008 tarihli ve 26842 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Yönetmelik yürürlükten
kaldırılmıştır.
Geçiş
hükümleri
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlük tarihinden önce yürürlüğe
girmiş olan emeklilik sözleşmeleri ve emeklilik planları için herhangi bir
değişikliğe gerek olmaksızın bu Yönetmelik hükümleri uygulanır. Şirketler,
mevcut emeklilik planlarında uygulayacakları değişiklikleri 1/1/2013 tarihine kadar Müsteşarlığa ve emeklilik
gözetim merkezine bildirmek ve planları 31/12/2013 tarihine kadar emeklilik
gözetim merkezi nezdinde işletilen elektronik plan tanımlama (e-plan)
sisteminde kayıt altına almak zorundadır.
(2) Bu Yönetmeliğin yürürlük tarihinden önce yürürlüğe
girmiş olan emeklilik sözleşmelerinde yer alan giriş aidatına ilişkin
hükümler, taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça, sözleşme sona erene kadar
geçerliliğini korur.
(3) Ödemeye ara verilmesi durumunda yapılacak ek yönetim
gider kesintisine ilişkin hükümler, bu Yönetmeliğin yürürlük tarihinden
önce yürürlüğe girmiş emeklilik sözleşmelerine de uygulanabilir. Ancak,
uygulama başlatılmadan önce katılımcılar bu konuda şirket tarafından
bilgilendirilir.
(4) Bu Yönetmeliğin yürürlük tarihinden önce yürürlüğe
giren sözleşmeler için, 12 nci maddede düzenlenen
aktarım öncesi şirkette geçirilmesi gereken asgari süre bir yıl olarak
uygulanır.
(5) Bu Yönetmeliğin yürürlük tarihinden önce işveren
grup emeklilik sözleşmesine dahil olmuş
katılımcılar için, bu tarihten önce geçerli mevzuata göre belirlenmiş olan
hak kazanma süreleri ve oranları uygulanmaya devam edilir.
Yürürlük
MADDE 28 – (1) Bu
Yönetmeliğin 22 nci maddesinin ikinci fıkrası 1/1/2014 tarihinde, diğer hükümleri 1/1/2013 tarihinde
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 29 – (1) Bu
Yönetmelik hükümlerini Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan yürütür.
Ekleri için tıklayınız.
|